Ακόντισμα
Πληροφορίες:
Στο ανατολικό όριο του οικισμού της Νέας Καρβάλης υψώνεται βραχώδης λόφος, ση βάση του οποίου διέρχεται η παλαιά εθνική Οδός Καβάλας-Ξάνθης.
Στην κορυφή του λόφου υπάρχει αρχαίο οχυρωμένο πόλισμα. Ο οχυρωματικός περίβολος έχει σχήμα ελλειψοειδές και ζώνει το φρύδι του λόφου. Είναι κτισμένος με ελαφρώς επεξεργασμένους λίθους οι οποίοι τοποθετούνται σε ισοϋψείς σειρές, χωρίς συνδετικό κονίαμα. Σε ορισμένα σημεία σώζεται ως το ύψος των 3,50 μ. Στην εξωτερική πλευρά ενισχύεται με τετράπλευρους πύργους. Στη βόρεια πλευρά ανοίγεται η κύρια πύλη η οποία προστατεύεται από δυο ισχυρούς πύργους. Μια δεύτερη πύλη ανοίγεται στη δυτική πλευρά, στο λίθινο κατώφλι της οποίας σώζονται ίχνη της θύρας με την οποία έκλεινε.
Το τείχος παρουσιάζει και μια δεύτερη διακριτή φάση, η οποία εδράστηκε στην αρχαιότερη.
Η πρώτη φάση τοποθετείται με βάση νομισματικά ευρήματα στα χρόνια του βασιλιά της Μακεδονίας Κασσάνδρου ( 316-297 π.Χ). Η δεύτερη χρονολογείται στη βυζαντινή περίοδο.
Ο αρχαίος οχυρωμένος οικισμός εντοπίστηκε από την αρχαιολόγο κ. Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη το 1971 και ταυτίστηκε με το Ακόντισμα, σταθμό της Via Egnatia, της βασικής αρτηρίας που ένωνε την Ανατολή με τη Δύση και ανασκάφηκε εν μέρει από την αρχαιολόγο κ. Μαρία Νικολαϊδου.
Η βεβηματισμένη κατά μίλιον και κατεστηλωμένη ρωμαϊκή Εγνατία οδός, εισέρχονταν στο Νομό Καβάλας στην περιοχή των τεναγών της πεδιάδας της Δράμας, στα σημερινά διοικητικά όρια μεταξύ ΠΕ Σερρών- Δράμας –Καβάλας. Παρακάμπτοντας τα τενάγη, εισέρχονταν στην πόλη των Φιλίππων και στη συνέχεια οδηγούσε στην αρχαία Νεάπολη, τη σημερινή Καβάλα. Στη συνέχεια ακολουθώντας τα πρανή της πεδιάδας της Χρυσούπολης, διέσχιζε το Νέστο ποταμό στο ύψος του σημερινού Παραδείσου. Σε όλο το μήκος της οδού και κατά διαστήματα υπήρχαν σταθμοί για την εξυπηρέτηση όσων κινούνταν στην οδό. Ο πρώτος σταθμός ανατολικά της Νεάπολης ήταν το Ακόντισμα το οποίο αναφέρεται για πρώτη φορά σε μιλιάριο που βρέθηκε στο Καλμπάκι Δράμας και σχετίζεται με επισκευή της Εγνατίας οδού στα χρόνια του Τραϊανού το 112 μ.Χ. Ένα δεύτερο μιλιάριο που βρέθηκε στην περιοχή της Λεύκης αναφέρεται σε επισκευή της Εγνατίας οδού από τον αυτοκράτορα Καρακάλα (217-217 μ.Χ), όπου όμως ελλείπει το τέλος της επιγραφής όπου θα αναφέρονταν η απόσταση σε μίλια από τον προηγούμενο σταθμό.
Το Ακόντισμα, ως σταθμός (mansion) της Εγνατίας οδού, αναφέρεται και σε ταξιδιωτικά κείμενα της ύστερης αρχαιότητας, σύμφωνα με τα οποία απέχει 9 μίλια από τη Νεάπολη, απόσταση που συμπίπτει με τα 13 χιλμ. που χωρίζει το λόφο από τη Νεάπολη.
Οι λιγοστές ανασκαφικές έρευνες ωστόσο απέδειξαν ότι η ζωή του οικισμού ξεκινά από πιο πρώϊμα χρόνια και συνεχίζεται μέχρι και τη βυζαντινή εποχή.
Η στρατηγική σημασία του λόφου διαχρονικά, ως σημείου ελέγχου των διαβάσεων στην θέση αυτή, αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι η σημερινή Εγνατία διέρχεται στα βόρειά του.
