Μεσαιωνικό Υδραγωγείο Καβάλας
Πληροφορίες:
Το Μεσαιωνικό Υδραγωγείο της Καβάλας είναι το εντυπωσιακότερο τμήμα ενός εκτεταμένου συστήματος ύδρευσης και γεφυρώνει το λόφο της τειχισμένης πόλης με τις υπώρειες του απέναντι λόφου. Έχει μήκος περ. 285 μ. και μέγιστο ύψος τα 28μ. Διαρθρώνεται σε τρία επίπεδα, μια δίτονη πεσσοστοιχία και στο ανώτερο τμήμα τη ζώνη του αγωγού. Το κτίσμα έχει δομηθεί με τοπικό πέτρωμα και αποτελεί ένα πανόραμα τόξων σε σχήμα και υλικό (αμιγής λιθοδο-μή, αμιγής πλινθοδομή, και μικτή, ημικυκλικά και οξυκόρυφα τόξα). Ο αγωγός διατομής υ είναι επιχρισμένος με υδραυλικό κονίαμα και καλύπτεται με πλάκες. Τα δύο άκρα έχουν δομηθεί με συμπαγή τοιχοποιία χωρίς ανοίγματα.
Το μνημείο θεωρείται έργο του δεύτερου τετάρτου του 16ου αι. όταν η πόλη ανακάμπτει και οι αστικές υποδομές αποκαθίστανται και νέες οικοδομούνται στο νέο οθωμανικό πλαίσιο με την κα-θοδήγηση του Μεγάλου Βεζύρη του Σουλεϊμάν του Νομοθέτη, Ιμπραήμ Πασά. Τελευταίες ωστόσο μελέτες υπέδειξαν στοιχεία που υποδηλώνουν την ύπαρξη υστερορωμαϊκού πυρήνα. Ο Μοχάμετ Άλι, ο καβαλιώτης αντιβασιλέας της Αιγύπτου χρηματοδότησε εκτεταμένες ανακατασκευές τη δεύτερη δεκαετία του 19ου αι. που εντοπίζονται στο νότιο τμήμα του μνημείου.
Το Υδραγωγείο της Καβάλας είναι το πιο εντυπωσιακό ιστάμενο υπέργειο υδραγωγείο στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα της Βαλκανικής. Συνιστά ένα σπάνιο δείγμα αστικής επέμβασης και σε συνδυασμό με το σύνολο του συστήματος ύδρευσης προσφέρει πλούσιο υλικό για τη μελέτη και την ενημέρωση κοινού για τις αστικές υποδομές στη προβιομηχανική περίοδο.
Στη συγκεκριμένη εποχή αποτελεί επίσης και ένα παράδειγμα για την αναδιοργάνωση των πόλεων κατά την πρώιμη οθωμανική περίοδο, όπως μπορούμε να την αναγνώσουμε μέσα και από τα άλλα μνημεία της περιόδου (τέμενος Ιμπραήμ Πασά και συγκρότημα λουτρού).
